Uszkodzony separator odmy. Czy może stać się przyczyną zbyt dużego poboru oleju silnikowego?

Kolor i zapach wydobywających się rury wydechowej spalin pozwala nam zdiagnozować niejedną dolegliwość silnika. W ten sposób jesteśmy na przykład w stanie wskazać na zwiększone spalanie oleju silnikowego, co nierzadko prowadzi wprost do zdiagnozowania uszkodzenia separatora odmy.

Ostatnio zauważyłem w swoim aucie dość niepokojący objaw – opisuje Paweł z Krosna. – Zaczęło się od gęstego, białego dymu z wydechu, który dodatkowo ma silny zapach palonego oleju. W dalszej kolejności zwróciłem uwagę na to, jak szybko zacząłem ten olej tracić. Jeszcze nigdy nie musiałem dolewać go tak często i tak dużo. Obejrzałem silnik wraz z osprzętem i zwróciłem uwagę na „zapoconą” turbinę, całą aż mokrą od oleju. Przeszukałem fora i różne poradniki, z których wynika, że to może być wina odmy olejowej czy też separatora. Piszą tam, że to nie jest nic niezwykłego, ale koszty naprawy mogą być naprawdę spore. Tylko co, tak naprawdę, się zepsuło? Separator czy odma? I czy faktycznie mam się spodziewać takich wydatków?

W jednym przytoczone przez naszego klienta fora i poradniki z pewnością mają rację – opisane przez niego objawy mogę mieć i wiele wskazuje na to, że mają swoją przyczynę w niesprawnym układzie odpowietrzania skrzyni korbowej. Ale czy jest to wina odmy, czy separatora? A może obie te nazwy dotyczą tak naprawdę tego samego elementu?

Czym jest odma olejowa i dlaczego nie jest nią żaden pojedynczy element?

Odma olejowa nie jest częścią – w tym najpowszechniejszym rozumieniu tego słowa – ale raczej całym systemem. Jest układem odpowietrzania skrzyni korbowej i tłoków silnika, który to układ może mieć naprawdę różną budowę i umiejscowienie. Stare odmy opierały się na wężykach, nowe to zespoły kanalików, wszystkie mają jednak cały czas to samo zadanie – ich rolą jest odprowadzenie ze skrzyni korbowej gazów spalinowych oraz tzw. mgły olejowej, które razem (zwłaszcza po podgrzaniu) zwiększają ciśnienie w silniku do wartości mogącej tenże silnik całkowicie zrujnować. Bez sprawnej odmy silniki nie są w stanie prawidłowo funkcjonować, a na dłuższą metę nie będą funkcjonowały w ogóle. Odma olejowa nie jest więc elementem, ale układem, na który składa się kilka różnych części. Ile? To już zależy przede wszystkim od fantazji producenta auta. W większości przypadków możemy jednak śmiało obstawić, że elementem odmy olejowej w danym samochodzie jest separator odmy lub też – inna nazwa – separator oleju. Co to za ustrojstwo?

Czym jest separator odmy olejowej i w jakich systemach nie występuje?

Separator odmy olejowej i jego znaczenie połączone jest wprost ze wspominaną już mgłą olejową. Ta mgła olejowa to nic innego, jak rozpylone drobinki (aerozol) oleju silnikowego gromadzącego się w skrzyni korbowej silnika. Co więcej, choć na ogół tego nie obserwujemy, musimy pamiętać o tym, że olej silnikowy paruje, a opary te unoszą się nad jego powierzchnią, współtworząc wilgotną mgiełkę. Mgiełka ta trafia następnie do odmy olejowej wraz z gazami spalinowymi. Sprawna odma przekierowuje tak powstałą mieszankę wprost do dolotu, aby ponownie trafiła do silnika i uległa spaleniu w komorze spalania. Problem w tym, że mgła olejowa to nic innego, jak olej silnikowy w zmienionej postaci, a ten nie powinien być tam spalany. Aby temu spalaniu zapobiec, stosuje się separatory oleju.

Separator oleju to jeden z elementów odmy olejowej, którego zadaniem jest:

• wychwytywanie mgły olejowej,
• skraplanie samego oleju i cofanie go do skrzy korbowej,
• przepuszczanie oczyszczonych w ten sposób gazów do dolotu i dalej – do komory spalania.

Separator oleju występuje często, ale nie obligatoryjnie. Co więcej, niektórzy celowo zastępują separator filtrami (takie rozwiązanie jest fabrycznie stosowane w niektórych odmach), twierdząc, że sam separator przepuszcza zbyt wiele oleju, prowadząc do jego zwiększonego poboru i spalania. Czy tak jest w rzeczywistości? Trudno orzec. Pewnym jest natomiast, że niesprawny separator odmy z całą pewnością może narobić niemałego bałaganu.

Co się stanie, jeśli separator odmy olejowej ulegnie kompletnemu zatkaniu?

Zatkany separator oleju – zwykle jest po prostu zabrudzony do tego stopnia, że nic przez niego nie jest w stanie już przejść – to niedrożna odma, a niedrożna odma to wzrost ciśnienia w skrzyni korbowej i:

• wypychane uszczelnienia,
• podnoszący się bagnet oleju,
• syk powietrza przy odkręcaniu korka oleju,
• ucieczka oleju wszelkimi możliwymi drogami.

Zatkany separator, o ile nadal jest sprawny, można (choć nie w każdym aucie) umyć i przywrócić do sprawności. Gorzej, gdy separator zwyczajnie się zdezintegrował.

Jakie będą konsekwencje uszkodzenia lub całkowitej degradacji separatora odmy olejowej?

Gdy odma olejowa jest mocno zaniedbana lub po prostu stara, może dojść do uszkodzenia lub całkowitego rozpadu separatora oleju (najczęściej chodzi o zniszczenie jego membrany), a to oznacza, że element odpowiedzialny za wychwytywanie oleju z gazów odprowadzanych odmą olejową przestał istnieć. A skoro przestał istnieć, mgła olejowa będzie podążała prosto do dolotu i dalej, do silnika. Jakie są tego konsekwencje? Olej będzie się osadzał na dolocie i na turbosprężarce, będzie spalany w dużych ilościach, dając mlecznobiały dym o intensywnym zapachu wydobywający się z rury wydechowej. No i będzie znikał w szybkim tempie z układu olejowego, przez co konieczne będzie jego częste uzupełnianie. Dokładnie tak, jak opisał to nasz klient. Jeśli zaś chodzi o koszty wymiany uszkodzonego separatora odmy, to tu może być naprawdę różnie. Ceny samych części wahają się bowiem od kilkudziesięciu do nawet ładnych kilkuset złotych. Najgorzej mają właściciele aut, w których separator oleju został zintegrowany z pokrywą silnika i konieczna jest wymiana całości. A to nie są, niestety, tanie rzeczy.